AI stvorio prvi sintetički virus: novi korak ka „životu po narudžbi“
Naučnici u SAD dizajnirali virus pomoću generativne vještačke inteligencije, otvarajući vrata novoj eri biotehnologije.
Tim sa Stanforda koristio je AI modele da osmisli i sintetiše genome virusa koji uništavaju bakterije. Rezultat je 16 potpuno novih sintetičkih virusa, što predstavlja istorijski iskorak u razvoju vještačkog života i potencijalni proboj u borbi protiv bakterijske otpornosti.
AI piše gene umjesto prirode
Naučnici predvođeni Brianom Hieom sa Stanforda iskoristili su generativne AI modele, slične ChatGPT-ju, kako bi dizajnirali genome virusa poznatih kao bakteriofagi virusa koji napadaju i uništavaju bakterije, ali ne i ljudske ćelije.
Modeli Evo 1 i Evo 2, trenirani na preko 128.000 genoma, generisali su hiljade novih DNK sekvenci. Od njih je sintetisano 302 kandidata, a 16 se pokazalo kao funkcionalni virusi sposobni da zaraze i unište bakterije E. coli.
„Ovo je prvi put da AI sistemi mogu pisati koherentne genome u punom obimu“, rekao je Hie za časopis Nature.
Korak bliže AI-stvorenom životu
Iako virusi nisu živi organizmi u klasičnom smislu, njihova funkcionalnost čini ovaj rezultat najbližim pokušaju da AI stvori novi oblik života. Naučnici vjeruju da bi tehnologija mogla značajno ubrzati razvoj terapija protiv bakterija otpornih na antibiotike, kao i pomoći u razumijevanju kompleksnih ćelijskih sistema.
Sigurnosne dileme i etička pitanja
Kako bi umanjili rizike, tim je ograničio podatke za treniranje AI modela i koristio virusne sisteme koji su dokazano bezbjedni za laboratorije. Ipak, stručnjaci upozoravaju na potencijalne opasnosti.
„Jedno područje gdje pozivam na krajnji oprez jeste bilo kakvo unapređivanje virusa, naročito kada je nasumično, jer nikada ne znate šta ćete dobiti“, upozorio je Dž. Krejg Venter, pionir sintetičke biologije.
Iako je ovo tek prvi korak, mogućnosti su ogromne. Ako se tehnologija razvije i pokaže sigurnom, AI bi mogao postati ključni igrač u dizajniranju lijekova, terapija i možda čak složenijih oblika sintetičkog života.
